Brandada – upp á føroyskan máta
Gamal siður í Føroyum er at salta fisk. Saltfiskur var vøran, sum umskapaði Føroyar til fiskivinnutjóð í 1800 talinum, nógv halda, at saltfiskur úr Føroyum er tann besti í heiminum.
Saltfiskur er frálíkur matur og heilsugóður og smakkar sera væl. Saltið varðveitir góðskuna í fiskinum og goymir føðsluvirðið. Saltfiskur verður vatnaður út ein dag ella tveir til at taka við vatni aftur, áðrenn hann er klárur at kóka. Henda tilgongd ger fiskin bleytan og dregur avlopssalt út. Tað, sum eftir er, er tann leskiligi saltfiskasmakkurin.
Føroyingar útflyta enn saltfisk til miðjarðarhavslondini, har hann er ein megintáttur í teirra matmentan, serstakliga toskurin. Hendan uppskriftin er ein føroysk tulking av tí siðbundna franska rættinum Brandade de morue. Uppískoytið við súltaðum reyðleyki gevur ein súrligan ráka aftur at tí salta og tunga smakkinum í saltfiskinum og eplamorlinum.
Vegleiðing
Fyrireiking:
Vatna saltfiskin út í fati við feskum køldum vatni 1 til 2 dagar, so at fiskurin tekur við vatni. Tíðin, útvatningin tekur, veldst um fiskastødd, og hvussu hart vatnið er hjá tykkum. Tað skal vera umleið 3 ferðir so nógv vatn í fatinum sum fiskur. Skift vatnið einar tvær ferðir um dagin. Saltstroyddur fiskur nýtist ikki at vatnast út.
Tak skræðuna av flakinum og tak øll bein úr. Sker flakið í terningar.
Kóka eplini.
Meðan eplini kóka, skert tú leykin og hvítleykin, sum skula snerkjast saman við timian í smøri einar tveir minuttir, til leykurin er bleytur. Lat mjólkina í og fiskin og lat hann loypast 2-3 minuttir.
Morla eplini í eini skál, lat tann loypta fiskin, leyk og hvítleyk í og nóg mikið av mjólk, til tað verður mjúkt morl.
Lat smáttskorna persillu í og saft av hálvari sitrón, blanda alt saman til morl. Um morlið er ov turt, letur tú meira mjólk í.
Lat eitt sindur av salti í, men smakka á fyrst, tí tað er ymiskt, hvussu saltur saltfiskur er.
Sker breyðflísarnar í smá petti. Smyr olivinolju á breyðbitarnar og grilla teir á grillpannu ella í ovni, til teir eru broysknir.
Legg fiskin og eplamorlið í ein ovnfastan form og rív ost niðuryvir. Smelta ostin við eini blásilampu ella í ovninum.
Pynta við smáttskornum grønleyki og súltaðum leyki. Bjóða grillaðar breyðbitar afturvið.
Súltaður reyðleykur:
Sker leykin í tunnar flísar – tú kanst brúka mandolinjarn – og legg flísarnar í bolla ella krukku.
Fá vatn, edikk og sukur upp á kók í grýtu. Tá ið sukrið er upployst, stoytir tú lakan út yvir leykin.
Lat standa í 15 minuttir, og so er tann súltaði leykurin liðugur. Súltaður leykur verður bara betri av at standa, og hann kann goymast í fleiri vikur.
Eitt samstarv ímillum Visit Faroe Islands, Matkovan og FaroeseSeafood.com.
